18 Maj 2023

Zawory automatycznego napełniania w instalacjach: Przepisy, normy i zastosowanie zabezpieczeń przed przepływem zwrotnym

Zawory automatycznego napełniania w instalacjach: Przepisy, normy i zastosowanie zabezpieczeń przed przepływem zwrotnym
Podczas prowadzenia szkoleń często spotykam się z wątpliwościami dotyczącymi przepisów regulujących możliwość podłączania zaworów z serii 553 w instalacjach. W dzisiejszym wpisie przeanalizuję normy odnoszące się do tego rozwiązania i postaram się odpowiedzieć na pytanie, czy taki zawór może być trwale zainstalowany w instalacji, czy też należy zastosować połączenia rozłączne.

W tym celu należy prześledzić normy dotyczące tego zagadnienia począwszy od lat 90.

1992 r.
W pierwszej kolejności należy tutaj zacytować zapis, który znalazł się w normie PN-B-01706:1992 w punkcie 2.4.2. dotyczącym ochrony przed przepływem zwrotnym, a który brzmiał: Urządzenia centralnego ogrzewania lub klimatyzacji mogą być połączone z instalacją wodociągową tylko okresowo za pomocą elastycznego przewodu z zastosowaniem zaworu odcinającego i zwrotnego. Oznaczało to, że zaworu z serii 553 nie można było podłączyć na stałe w instalacji.
1999 r.
W 1999 roku norma ta została uzupełniona o załącznik Az1 opracowany na podstawie DIN 1988 oraz EN 1717 który rozszerzał informacje odnośnie sposobu zabezpieczenie instalacji przed przepływem zwrotnym. W tablicy A4 pojawiła się informacja odnośnie zabezpieczenia urządzenia do napełniania systemu ogrzewania.
Wyszczególniono dwa przypadki:
woda bez inhibitorów (kategoria 3) - gdzie zabezpieczenie stanowił izolator przepływów zwrotnych typu CA
woda z inhibitorami (kategoria 4) - gdzie zabezpieczenie stanowił izolator przepływów zwrotnych typu BA

To stanowiło już pewną sugestię, że urządzenia służące do automatycznego napełniania mogą być na stałe wbudowane w instalację pod warunkiem zastosowania ww. zabezpieczeń. Niestety w samej treści punkt 2.4.2 normy PN-B-01706:1992 pozostawiono wyżej cytowane zdanie. Dodano jedynie akapit że szczegółowe informacje dotyczące zabezpieczenia przed przepływem zwrotnym zamieszczono w załączniku Az1. Tak skonstruowane przepis wprowadzały niepewność w zakresie stosowania zaworów z rodziny do której należy seria 553.
Na szczęście norma PN-B-01706:1992 została wycofana w 2009 roku.
Niestety rozwiązania w niej zawarte w zakresie ochrony przed przepływem zwrotnym są nadal cytowane w różnych materiałach, co jest błędem!

2005 r.
Obecnie obowiązującym dokumentem jest norma PN-EN 806-2 wprowadzona w 2005 roku w której punkt 7.4 Zabezpieczenie przed przepływem zwrotnym odsyła nas do normy PN-EN 1717 - Ochrona przed wtórnym zanieczyszczeniem wody w instalacjach wodociągowych i ogólne wymagania dotyczące urządzeń zapobiegających zanieczyszczaniu przez przepływ zwrotny
I tutaj wszystko zostaje wyjaśnione!

W punkcie 5.3.2 “ Podłączenia” pojawia się informacja że wszystkie podłączenia traktuje się jako stałe. Tabela B.1 tej normy określa wodę w układach centralnego ogrzewania bez dodatków jako kategorie 3 czyli wymagającą zastosowania zabezpieczenia typu CA. Natomiast wodę z dodatkami (np inhibitor) jako kategorie 4 czyli wymagającą zastosowania zabezpieczenia typu BA.